“O que puido ser e non foi ninguén o sabe”, afirma o doctor en Ciencias Políticas Joan Garcés (Llíria, Valencia, 1944). O tamén avogado, autor de varias publicacions, entre elas Soberanos e intervenidos (1996), refirese á revelación do off the record de Adolfo Suárez a Victoria Prego sobre o referéndum para que o pobo español elixira entre monarquía e república.
Sofía Pérez Mendoza.
Estas declaracións cuestionan a altura democrática coa que se vendeu a Transición?
O feito de que unha entrevista a Suárez realizada en 1995 se fixera pública 20 anos despois, amosa ata que punto aspectos esenciais do cambio do franquismo ao pluripartidismo fixéronse a través de operacións non reveladas no seu tempo. Hai que entender que ese cambio de réxime foi preparado con moita antelación por quen dentro e fóra de España -no fundamental, a coalición dirixida por EEUU e os seus aliados de Europa na Guerra Fría- sostíñano, e obviamente, non mostraron as súas cartas.
A xornalista Vitoria Prego valora que o referendo era entón “unha hipótese completamente imposible”. Existía marxe para que o rei non seguise sendo rei?
O que puido ser e non foi ninguén o sabe. O certo é que entre a morte de Franco e as primeiras eleccións, algúns dirixentes e organizacións, como o PSOE, enarbolaron bandeiras para atraer votos que logo levaron a portos diferentes aos que anunciaban.O sentimento republicano da gran maioría dos demócratas españois era un caudal de votos. Moitos partidos presentáronse ás eleccións como republicanos, pero os seus dirixentes estaban secretamente comprometidos a aceptar a monarquía. En cambio, aos partidos republicanos, cuxos dirixentes non fixeran ese trato, non se lles legalizou a tempo para presentar candidaturas nas primeiras eleccións desde 1939. A mesma operación fixérona anos despois coa OTAN.
Pedro Cuartango, director do Mundo, resta importancia ao que dicía Suárez aducindo que xa non estaba en plenas facultades mentais.
O que di Adolfo Suárez está plenamente corroborado polos feitos. Que había enquisas antes de que morrese Franco e despois é evidente. Algunhas delas están publicadas e outras serían de acceso reservado a quen as encargaban. Entre o ano 1975 e 1977 había maioría de opcións electorais republicanas, e iso está corroborado polo feito de que Adolfo Suárez non permitiu legalizar a eses partidos a tempo, como a Esquerda Republicana. Só legalizáronse cando se asegurou que todo o espazo electoral fora ocupado polos partidos que pactaron asumir ou aceptar ao xefe do Estado designado por Franco.
Coñecer isto agora é unha estocada máis ao cuestionamiento da Transición que explota co 15-M?
A min sorpréndeme que esa entrevista publicada agora esperte este debate porque o que di Suárez non é nada novo para calquera que vivira esa época ou que a estudou. Si espertou debate é porque hai unha sensibilidade social e política cara a eses temas, o cal é positivo.Significa que a sociedade non está durmida.
Que implicaciones pode ter no presente?
Calquera que coñeza a historia contemporánea de España sabe que desde o século XIX ata hoxe o debate en torno á forma republicana de goberno estivo sempre presente. Cando as ditaduras fascistas en Europa chegaron ao seu fin, como en Italia ou en Grecia, o electorado puido elixir entre monarquía ou república, entre democracia con coroa ou sen coroa. Esa elección ao pobo español furtouselle ata hoxe, pero obviamente o tema está aí.
Esta revelación pode servir para empuxar o debate monarquía/república?
Tanto no século XIX como no XX a alternativa republicana foi ollada como unha resposta democrática ás crises dos réximes da monarquía isabelina, que foi desterrada de España en 1868, ou á monarquía afonsina, que abriu as portas á ditadura do xeneral Primo de Rivera. Falar de república en España hoxe en día implica ter que darlle un contido dunha alternativa en canto a soberanía nacional, soberanía popular fronte á negación destas polos sectores que controlan o sistema.
E afondar a crise de credibilidade do rei Juan Carlos e a imaxe de Felipe VI?
A ditadura que se estableceu en España a partir do 39 falaba dunha ilexitimidad de orixe e dunha lexitimidad de exercicio. A monarquía actual ten unha orixe ilexítima, non se pode negar, porque foi creada a partir da ditadura franquista por franquistas, e o debate está noutro terreo, na lexitimidad de exercicio. É o tema de hoxe e de mañá.
Para responder si existe ou non esa lexitimidad de exercicio, non se pode ollar so á persoa do xefe do Estado, senón ao conxunto do sistema político do cal el forma parte. Na medida en que é o conxunto do sistema político o que entra en crise, o máis probable é que a institución monárquica non poida desligarse da sorte do sistema. Tamén hai que pensar que ningún Goberno desde 1939 atreveuse a consultar ao pobo español a que responda si quere monarquía ou república. Por algo será.
Fonte : http://www.eldiario.es/sociedad/ilegitimo-monarquia-debate-legitimidad-Garces_0_582692490.html
